Adamlıq DİNİ

Şükür etmək


Şükür etmək

Şükür et­mək ve­ri­lən hər bir ne­mə­tə gö­rə dil və qəlb­lə Al­la­ha olan min­nət və tə­şək­kü­rü­nü ifa­də et­mək, hə­min ne­mət­lə­ri Quran­da gös­tə­ri­lən şə­kil­də is­ti­fa­də edə­rək haq­qı­nı ver­mək de­mək­dir.

Qəlb və dil­ ilə ya­na­şı, şük­rün əməl­də ol­ma­sı da çox mü­hüm­dür. Bu da ve­ri­lən ne­mə­ti Al­lah yo­lun­da, Al­lah ri­za­sı­nın da­ha çox göz­lə­nil­di­yi yön­də də­yər­lən­dir­mək­lə müm­kün olur. İn­san mal-mülk, var-döv­lət, zən­gin­lik, möv­qe, mə­qam, və­zi­fə, eti­bar, zə­ka, sağ­lam­lıq, qüv­və ki­mi ne­mət­lər­dən Al­lah yo­lun­da və Al­la­hın əmr et­di­yi şə­kil­də is­ti­fa­də et­mə­sə, o, ve­ri­lən ne­mə­tin şük­rü­nü haq­qıy­la ye­ri­nə ye­tir­mə­miş olur.

Bu­na gö­rə də şükür et­mək Quranın bir çox ayə­sin­də tək­rar­la­nan və mö­min­lə­rin çox diq­qət­lə qo­ru­ma­lı ol­duq­la­rı bir iba­dət­dir. Hə­min ayə­lər­dən bə­zi­lə­ri be­lə­dir:

«Xeyr, yal­nız Al­la­ha iba­dət et və şükür edən­lər­dən ol!» («Zu­mər» su­rə­si, 66).

«Al­la­hın si­zə ver­di­yi ha­lal və pak ru­zi­lər­dən ye­yin. Əgər Al­la­ha iba­dət edir­si­niz­sə, Onun ne­mə­ti­nə şükür edin!» («Nəhl» su­rə­si, 114).

Mö­min şükür et­mək­lə Al­la­hın sev­gi­si­ni və ra­zı­lı­ğı­nı qa­za­nır, Ona da­ha çox ya­xın­la­şır. Sə­bəb­lə­rə, va­si­tə­lə­rə ilişib qalmır, sa­hib ol­du­ğu hər şe­yin yal­nız Al­lah­dan gəl­di­yi­ni bi­lir və Ona şə­rik qoş­maq­dan uzaq­la­şır. Bu şə­kil­də ve­ri­lən ne­mə­tin mad­di zöv­qün­dən də­fə­lər­lə ar­tıq olan mə­nə­vi zöv­qü alır. Ve­ri­lən bu ne­mət­lər və­si­lə­si ilə Al­la­hı vəsf edib ucal­dır.

Bu dün­ya­da ve­ri­lən bü­tün ne­mət­lər şük­rü və ya nan­kor­lu­ğu or­ta­ya çı­xar­maq üçün ya­ra­dıl­mış bir im­ta­han va­si­tə­si­dir. Bu mü­hüm hə­qi­qət Hz.Sü­ley­ma­nın di­lin­dən Quran­da be­lə bil­di­ri­lir:

«Ki­tab­dan bir qə­dər xə­bə­ri olan bi­ri­si de­di: «Mən onu sə­nə bir göz qır­pı­mın­da gə­ti­rə­rəm!» Sü­ley­man onu ya­nın­da ha­zır dur­muş gö­rün­cə de­di: «Bu, Rəb­bi­min lüt­fün­dən­dir. Mə­ni im­ta­ha­na çək­mə­yi üçün­dür ki, gö­rək şükür edə­cə­yəm, yox­sa nan­kor ola­ca­ğam! Kim şükür et­sə, yal­nız özü üçün şükür edər; kim nan­kor ol­sa, bil­sin ki, hə­qi­qə­tən, Rəb­bim onun şük­rü­nə möh­tac de­yil­dir, O, kə­rəm sa­hi­bi­dir!»« («Nəml» su­rə­si, 40).

Hz.Sü­ley­ma­nın Quran­da ke­çən ifa­də­lə­rin­dən bi­zə o da mə­lum olur ki, şükür et­mək Al­la­hın çox bö­yük bir ne­mə­ti­dir və in­san yal­nız Al­la­hın lüt­fü və di­lə­mə­si­lə şükür edə bi­lər. Hz.Sü­ley­ma­nın şükür et­mək­lə bağ­lı özün­də çox bö­yük bir ba­ti­ni, sir­ri eh­ti­va edən dua­sı ayə­də be­lə bil­di­ri­lir:

«(Sü­ley­man) bu sö­zün­dən gü­lüm­sə­yib de­di: «Ey Rəb­bim! Mə­nə və ata-ana­ma eh­san bu­yur­du­ğun ne­mə­tə şükür et­mək, Sə­nin ra­zı qa­la­ca­ğın yax­şı iş gör­mək üçün il­ham ver! Və mə­ni Öz mər­hə­mə­tin­lə sa­leh bən­də­lə­ri­nin züm­rə­si­nə da­xil et!»« («Nəml» su­rə­si, 19).

İman və bü­tün sa­leh əməl­lər üçün ol­du­ğu ki­mi şükür et­mə­yin də Al­la­hın il­ha­mı ilə ol­du­ğu ayə­də açıq bil­di­ril­miş­dir.

Vic­da­nı olan bir in­san ət­ra­fı­na bax­dı­ğı za­man hər tə­rəf­dən Al­la­hın ne­mət­lə­ri ilə əha­tə edil­di­yi­ni, bu ne­mət­lə­rə hər hansı bir qüvvənin köməyi ilə deyil, yal­nız Al­la­hın di­lə­mə­si ilə qo­vu­şa bi­lə­cə­yi­ni dərk edir. İn­sa­nın özü­nə aid he­sab et­di­yi bə­də­ni, ağ­lı və zə­ka­sı, hiss­lə­ri, sağ­lam­lı­ğı və qüv­və­ti də hə­min ne­mət­lə­rin yal­nız bir hissəsidir.

Bu sə­bəb­dən şükür et­mək yal­nız mü­əy­yən za­man­lar­da bö­yük bir qa­zanc və ya fay­da əl­də edi­ldik­də, gö­zəl ye­mək ye­yi­ldik­də və ya təh­lü­kə və fə­la­kət­dən sağ-sa­la­mat xi­las olduqda di­lu­cu «Əl­həm­dü­lil­lah, Al­la­ha çox şükür» de­mək de­yil. Şükür hər za­man bü­tün qəlb­lə ya­şa­na­caq ruh ha­lı­dır. Çün­ki Al­la­hın ne­mət­lə­ri­ni say­maq­la, ayə­nin ifa­də­si ilə de­sək, hət­ta ümu­mi­ləş­dir­mə apar­maq­la be­lə bi­tir­mək müm­kün de­yil:

«Əgər Al­la­hın ne­mət­lə­ri­ni sa­ya­caq ol­sa­nız,onu ümumiləşdirmə apararaq dasa­yıb qur­ta­ra bil­məz­si­niz. Hə­qi­qə­tən, Al­lah ba­ğış­la­yan­dır, rəhm edən­dir!» («Nəhl» su­rə­si, 18).

Al­la­hın ne­mət­lə­ri­nə şükür et­mə­mək və ya az şükür et­mək nan­kor­luq­dur. Bu isə şey­ta­nın in­san­la­ra qar­şı qur­du­ğu çox bö­yük bir tə­lə və hiy­lə­dir. Şey­tan hə­mi­şə in­san­la­rı şükür et­mək­dən uzaq­laş­dır­maq is­tə­yir. Ayə­lər­də bu az­dır­ma şey­ta­nın di­lin­dən be­lə bil­di­ri­lir:

«De­di: «Sən mə­ni az­dı­rıb yol­dan çı­xart­dı­ğın üçün mən də Sə­nin düz yo­lu­nun üs­tün­də otu­rub in­san­la­ra ma­ne ola­ca­ğam! Son­ra On­la­rın qar­şı­la­rın­dan və ar­xa­la­rın­dan, sağ­la­rın­dan və sol­la­rın­dan gə­lə­cə­yəm və Sən on­la­rın ək­sə­riy­yə­ti­ni şükür edən gör­mə­yə­cək­sən!»« («Əraf» su­rə­si, 16-17).

Mə­lum ol­du­ğu ki­mi, şey­ta­nın yal­nız bir məq­sə­di var: in­san­la­rın şükür et­mə­lə­ri­nə ma­ne ol­maq. Şey­tan bu mə­sə­lə­də ək­sər in­san­la­rı öz tə­si­ri al­tı­na al­mış­dır:

«...Al­lah in­san­la­ra qar­şı mər­hə­mət­li­dir, la­kin on­la­rın ək­sə­riy­yə­ti şükür et­məz!» («Yu­nus» su­rə­si, 60).

Şey­ta­nın in­san­la­ra xü­su­sən də şükür et­mək­lə bağ­lı ya­xın­la­şa­ca­ğı­nı ifa­də et­mə­si hə­min iba­də­tin çox va­cib və mü­hüm ol­du­ğu­nu gös­tə­rir. Şüb­hə­siz ki, bu qə­dər mü­hüm bir iba­dət­dən im­ti­na edə­rək nan­kor­luq et­mə­yin Al­lah dər­ga­hın­da­kı əvə­zi də bu­na uy­ğun ola­caq:

«Ya­dı­nı­za sa­lın ki, o za­man Rəb­bi­niz bu­nu bil­dir­miş­di: «Əgər şükür et­sə­niz, si­zə ar­tı­ra­ca­ğam. Yox, əgər nan­kor­luq et­sə­niz, unut­ma­yın ki, Mə­nim əza­bım, hə­qi­qə­tən, şid­dət­li­dir!»« («İb­ra­him» su­rə­si, 7).