Allah möminləri haqq dini və gözəl əxlaqı başqa insanlara da təbliğ etməklə məsul etmişdir.İnsanlara Allah’ın varlığı, birliyi və ucalığından bəhs edən və onları Quran əxlaqına dəvət edən möminlər üçün danışmaq böyük ibadətdir. Allah’ın böyüklüyünü anlayan və din əxlaqı ilə yaşayan insanların hiss etdiklərini və düşündüklərini səmimi şəkildə ifadə etmələri bir çox insanın İslama isinməsinə və qəlbinin Allah qorxusu ilə dolmasına səbəbola bilər. Bu isə Allah Qatında çox xeyirli əməldir. Ona görə iman gətirənlər Allah’dan həmişə ağıl, hikmət və xeyirli danışmağı istəyərlər. Söhbətlərində Allah’ı zikr edər,insanlara sözün ən gözəlini söyləyər, onlara din əxlaqını təbliğ edər, yaxşılığı əmr edib pislikdən çəkindirərlər. Beləliklə, danışmaq möminlər üçün həyatlarının sonuna qədər əcir qazandıran ibadətə çevrilər.

Uca Allah gözəl sözü bizlərə “Allah’a tərəf çağıran, yaxşı iş görən və: “Mən müsəlmanlardanam!” – deyən kəsdən daha gözəl söz deyən kim ola bilər?!?” (Fussilət surəsi, 33) ayəsi ilə açıqlamışdır. Yəni əsl gözəl söz insanları Allah’a çağıran, Qurana əməl etməyə dəvət edən sözdür. Gözəl söz söyləyən, yəni Allah’a çağıranlar isə yalnız iman gətirənlərdir.

Din əxlaqından uzaq yaşayan insanlar arasında rəqabətin ən bariz şəkildə müşahidə edildiyi vaxt söhbət zamanıdır. Bu insanlar bir-birlərinə sözlə üstün gəlməyə çalışır, iynəli sözlər deməkdə yarışırlar. Xüsusilə də, haqlı olduqlarınıvə ya yaxşı bildiklərini düşündükləri mövzularda bu üslubları daha çox nəzərə çarpır. Halbuki, Allah Quranda insanlara hər zaman sözün ən gözəlini deməyi əmr edir:

Qullarıma de ki, ən gözəl sözləri danışsınlar… (İsra surəsi, 53)

Allah’ın bu hökmünü yerinə yetirməkdə yarışan möminlər danışarkən ən gözəl sözü deməyə səy göstərər, insanlarla hörmətlə danışar, sözləri seçərək, səhv başa düşülməyəcək şəkildə işlədərlər.

İnsanları İslam əxlaqına dəvət etmək və onlara Allah’ın varlığından və yaradılış dəlillərindən bəhs etmək hər Müsəlmanın vəzifəsidir.Allah “İçərinizdə yaxşılığa çağıran, xeyirli işlər görməyi əmr edən və pis əməlləri qadağan edən bir camaat olsun! Bunlar, həqiqətən nicat tapmış şəxslərdir. (Ali İmran surəsi, 104) ayəsilə bu məsuliyyəti bütün Müsəlmanlara bildirmişdir. Allah Quranda insanları İslama necə dəvət etməyi də bildirir:

Rəbbinin yoluna hikmətlə, gözəl öyüd-nəsihətlə dəvət et və onlarla ən gözəl tərzdə mübahisə et. Şübhəsiz ki, Rəbbin azğınlığa düşənləri də, doğru yolda olanları da yaxşı tanıyır. (Nəhl surəsi, 125)

Ayədə də bildirildiyi kimi, Allah bu cür üstün rəftarın əvəzində möminlərin düşmənlərini “yaxın dost”a çevirir. Bu, Allah’ın bir sirridir.Çünki bütün insanların ixtiyar sahibiuca Allah’dır və Allah kimi istəsə, onun qəlbinə sevgi ilham edər.Allah gözəl mülayim sözün təsirini bir çox ayədə də bildirir.Bu ayələrin birində Allah Hz. Musa və Hz. Haruna Fironun yanına getməyi və ona yumşaq söz deməyi əmr edir. Allah bunun səbəbini Quranda bu cür bildirmişdir:

Fironun yanına gedin. Çünki o, azğınlaşıb həddini aşmışdır. Onunla yumşaq danışın.Bəlkə, öyüd-nəsihət qəbul etsin, yaxud qorxsun!” (Taha surəsi, 43-44)

Bu ayələrdə möminlərin iman gətirməyənlərə və düşmənlərinə qarşı necə davranmalı olduqları bildirilmişdir.Əlbəttə, bu səbir, güc, təvazökarlıq və ağıl tələb edən davranışdır.

Allah möminlərin bu əmrlərə riayət edərək gözəl əxlaqla davrandıqları təqdirdəəməllərini təsirli edəcəyini və düşmənlərini dosta çevirəcəyini Quranda bildirmişdir:

Yaxşılıqla pislik eyni ola bilməz! Sən (pisliyi) yaxşılıqla dəf et! Belə olduqda aranızda düşmənçilik olan şəxsi, sanki yaxın bir dost görərsən! Bu isə ancaq səbir edənlərə verilir və ancaq böyük qismət sahiblərinə nəsib olur. (Fussilət surəsi, 34-35)

Əməlisaleh möminlər“Onlar Allaha, axirət gününə inanır, yaxşı işlər görməyi əmr edir, pis əməllərdən çəkindirir və xeyirli işlər görməyə tələsirlər.Onlar əməlisaleh şəxslərdəndirlər.” (Ali-İmran surəsi, 114) ayəsilə də vurğulanan bu vəzifənin əhəmiyyətini anlayırlar.Buna görə də ətraflarındakı hər kəsi, yaxınlarını, ailələrini və bütün insanları Allah’a iman gətirməyə, Ondan qorxub çəkinməyə və gözəl əxlaqla yaşamağa dəvət edirlər. Möminlərin bu gözəl xüsusiyyəti “Tövbə”surəsində belə xəbər verilir:

Mömin kişilərlə mömin qadınlar bir-birinin dostlarıdır. Onlar yaxşı işlər görməyi əmr edər, pis işləri yasaq edər, namaz qılıb zəkat verər, Allah’a və Peyğəmbərinə itaət edərlər. Allah, əlbəttə ki, onlara rəhm edəcəkdir. Allah, həqiqətən, yenilməz qüvvət sahibi, hikmət sahibidir! (Tövbə surəsi, 71)

Bu ayədən də başa düşdüyümüz kimi, iman gətirən hər insan dünya həyatı boyu daima gözəl əxlaqı təbliğ etməklə, şəxsən özü bu əxlaqlayaşamaqla və insanlara yaxşı işləri tövsiyə edib onları pislikdən çəkindirməklə məsuldur.Allah “Qullarıma de ki, ən gözəl sözləri danışsınlar…” (İsra surəsi, 53) ayəsilə iman gətirənlərə gözəl söz söyləməyi əmr etmişdir. Gözəl və pis sözdən “İbrahim”surəsində bu cür bəhs edilir:

Məgər Allah’ın necə bir məsəl çəkdiyini görmürsənmi?Gözəl söz kökü yerdə möhkəm olub budaqları göyə ucalan gözəl bir ağac kimidir. O (ağac) Rəbbinin izni ilə öz bəhrəsini hər zaman verir. Allah insanlar üçün misallar çəkir ki, bəlkə, düşünüb ibrət alsınlar.Pis söz isə yerdən qoparılmış və artıq kökü üstə dura bilməyən pis bir ağaca bənzəyir. Allah iman gətirənləri dünya həyatında da, axirətdə də möhkəm sözlə sabit saxlayar. Allah zalımları sapdırar.Allah istədiyini edər. (İbrahim surəsi, 24-27)

Gözəl həyat istəyən insan digər insanları da gözəl şeylərə həvəsləndirməli, yaxşılıq istəyən yaxşılığı yaymaq üçün əmək sərf etməli, vicdanlı hərəkətlər görmək istəyən insan vicdanlı olmağı tövsiyə etməli, zülmə razı olmayan zalımları xəbərdar etməli, qısaca desək, doğruluq istəyən insan digər insanları da doğruluğa dəvət etməlidir. Bu dəvəti edərkən unutmamalıdır ki, hidayəti verən və gözəl sözü qarşı tərəfdə təsirli edən ancaq Allah’dır.